Funkcjonowanie POZ (za wyjątkiem świadczeń profilaktycznej opieki nad dziećmi i młodzieżą w środowisku nauczania i wychowania oraz świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej w POZ) oparte jest na prawie do imiennego wyboru lekarza, pielęgniarki, położnej podstawowej opieki zdrowotnej, którego można dokonać poprzez złożenie pisemnej lub elektronicznej (Internetowe Konto Pacjenta) deklaracji. Deklarację wyboru można zmienić 3 razy w roku, bez żadnych konsekwencji finansowych.